تراز تجاری Trade balance

در بالا اشاره کردیم که  تراز تجاری یا Trade balance یک شاخص در فارکس است. می توان آن را یک نسبت برای درآمد نیز دانست. اما شاخص به چه معناست؟ شاخص آن چیزی است که میزان تغییرات را به ما نشان می دهد. ما در این مقاله در ادامه سلسله موارد آموزش در فارکس به بررسی شاخص trade balance یا  شاخص تراز تجاری می پردازیم.

 تراز تجاری یا Trade balance از مبانی اقتصادی مهم می باشد که  بر ارزش نسبی واحد پول یک کشور تاثیر گذار است و در اقتصاد یک کشور جایگاه مهمی دارد چرا که میزان واردات و صادرات یک کشور را بیان می کند. این شاخص به معنای اختلاف قیمتی که بین میزان صادرات و  واردات یک کشور وجود دارد  آنهم در یک تایم زمانی مشخص. این بازه زمانی که عموما بین یک ماه تا 35 روز است.

تا اینجا با مفهوم تراز تجاری آشنا شدیم و گفتیم که  تراز تجاری Trade balance بر روی میزان صادرات و واردات یک کشور تمرکز دارد. حال  ببینیم که تراز تجاری Trade balance به شما چه اطلاعاتی می دهد؟

دو معیار وجود دارد، میزان واردات و میزان صادرات، چنانچه میزان صادرات برای یک کشور از میزان واردات بیشتر باشد، مازاد تجاری بوجود می آید و تاثیر آن بر نرخ ارز است و باعث تقویت ارزش پول یک کشور می شود در نتیجه میزان تقاضا برای ارز آن کشور افزایش می یابد. در حالت عکس آن یعنی وقتی میزان واردات از صادرات بیشتر است و رقم بزرگتری را به ما میدهد و این به معنای کاهش ارز پول یک کشور و کاهش نرخ ارز است.

تراز تجاری یا Trade balance چگونه محاسبه می شود؟

طبق فرمولی که برای این شاخص وجود دارد:

 فرمول تراز تجاری عبارت است از = صادرات کشور – واردات کشور.

به عنوان نمونه : چنانچه ایالات متحده 1.8 تریلیون دلار در یک سال وارد کرده، اما 1.2 تریلیون دلار به دیگر کشورها صادرات داشته است ، تراز تجاری Trade balance برای ایالات متحده -600 میلیارد دلار یا کسری بودجه 600 میلیارد دلار داشته است.

به این صورت که طبق فرمول 1.8 تریلیون دلار واردات – 1.2 تریلیون دلار صادرات برابر است با 600 میلیارد دلار، این مبلغ بدست آمده مقدار کسری بودجه محاسبه شده را به ما نشان می دهد.

برای هر دارایی جاری اقتصاد در هر کشور، این شاخص یکی از اجزای مهم است زیرا درآمد خالص یک کشور را از دارایی های جهانی اندازه گیری می کند. 

 در بررسی میزان صادرات و واردات و مقایسه آنها به دو حالت مثبت و منفی می رسیم. اگر  رقم صادرات انجام شده بیشتر از  رقم واردات باشد،  عدد تراز تجاری مثبت می شود و اگر رقم صادرات از واردات کمتر شود تراز تجاری نیز مقدارش منفی خواهد شد.

 اما در این بخش می خواهیم ببینیم که از نظر تحلیل بنیادی  تراز تجاری یا Trade balance مثبت چه تاثیراتی دارد ؟

پیش از پرداختن به این مبحث لطفا توجه کنید که در این قسمت از دو مقدار خواهیم گفت:

 1.مقدار actual: منظور از آن مقدار فعلی است

2.مقدار forecast: منظور از آن مقدار پیش بینی شده است

زمانی که از شاخص تراز تجاری مثبت صحبت می کنیم، یعنی میزان صادرات بیشتر از واردات می باشد. مفهوم آن این است که مقدار actual از forecast بیشتر شده و میزان ارز کشور رشد خواهد کرد.   

 تراز تجاری Trade balance مثبت (مازاد تجاری یا surplus) یعنی صادرات بیشتر از واردات است و مفهوم آن بالاتر بودن مقدار actual نسبت به مقدار forecast و نتیجه آن ایجاد شغل در کشور و پایین آمدن شاخص بیکاری و همچنین سرمایه بیشتری وارد آن کشور می شود. در نتیجه اوضاع معیشتی و اقتصادی مردم بهبود می یابد. و این به این معناست که یک کشور  از اقتصاد سالمی برخوردار است.

اما در حالت عکس یعنی  تراز تجاری Trade balance منفی، که میزان واردات از صادرات بیشتر می شود شاهد کسری بودجه یا trade deficit پیش می آید.

در این صورت تقاضا برای ارز آن کشور کاهش یافته و پول بیشتری از کشور خارج می شود که درنتیجه نرخ ارز آن کشور کاهش می یابد و این اتفاق خوبی برای آن کشور نخواهد بود.

 تراز تجاری Trade balance بزرگترین جزء تراز پرداخت ها می باشد. در واقع شاخص trade balance معیاری است که معاملات بین المللی را اندازه گیری می کند. این اندازه گیری کار سختی نیست چرا که همه کالاها و خدمات از فیلتر گمرک عبور می کنند لذا همه چیز ثبت شده و مشخص است.

این تراز، درآمد خالص یک کشور را که از دارایی های بین المللی به دست آمده را مورد سنجش و اندازه گیری قرار می دهد. این شاخص بسیار حائز اهمیت است چرا که از وضع سلامت اقتصاد یک کشور می گوید. کشوری که دارای تراز تجاری Trade balance رو به رشد و مثبتی دارای از ثبات اقتصادی برخوردار است و پول ملی آن کشور دارای ارزش است.

 پاسخ این سوال که  تراز تجاری Trade balance مطلوب چیست؟ در واقع به شرایطی اطلاق می شود که در آن اقتصاد نه مازاد تجاری دارد و نه کسری بودجه. 

یک مدل تجاری متعادل جایگزینی برای تجارت آزاد است ، زیرا مدلی که کشورها را ملزم می کند میزان واردات و صادرات را با یکدیگر تضمین کنند تا تعادل تجارت صفر شود ، برای حصول این نتیجه نیاز به مداخلات مختلف در بازار است.

یک مدل تجاری متعادل به مدلی اطلاق می شود  که در آن واردات یک کشور برابر صادرات آن باشد.

برای دستیابی به تجارت متعادل  می توان از طریق کنترل عواملی چون تورم و اعمال تعرفه ها یا موانع دیگری از جمله گواهی واردات به صورت کشور به کشور به دست آورد. البته این نظریه موافقان و مخالفانی نیزبهمراه دارد.