فارکس از نظر شرعی

آیا معامله در فارکس جرم است؟

معامله در فارکس در دنیا به هیچ وجه جرم نیست. اما همه بروکرهای فارکس ممکن است آنقدر قانونمند عمل نکنند. در حالیکه تجارت در فارکس غیرقانونی نمی باشد، اما در این بازار مجرمان و فریب کاران بسیار زیادی حضور دارند که در پی فرصت برای کسب سود غیرقانونی از افراد می باشند. از این رو سرمایه گذاران می بایست با دقت و دانش کافی قدم در بزرگترین بازار مالی جهان بگذارند.برای اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله کلاهبرداری فارکس را مطالعه کنید.

اما برای کسانی که در ایران زندگی می کنند باید گفت که فعالیت شرکت های فارکس در ایران در سال 1390 توسط سازمان بورس تهران غیرقانونی اعلام شد که از جمله دلایل آن را خروج سرمایه از کشور، سوءاستفاده کلاهبرداران، شرعی نبودن آن و بسیاری مسائل دیگر عنوان شده است. به همین دلیل درایران تنها صرافی های مجاز اجازه خرید و فروش ارز را دارند.

در ادامه مقاله به موضوع اصلی دیگری یعنی دانستن اینکه معاملات فارکس حلال است یا خیر  می پردازیم.

حکم شرعی فارکس و معاملات آن

در معاملات فارکس حکم شرعی برای اسلامی بودن آن می بایست در چارچوب قوانین زیر اعمال شود:

• ممانعت از معامله با حساب های بهره ای و عدم پرداخت و دریافت هر نوع نرخ بهره (ربا)
• انجام خرید یا فروش بدون هیچ گونه تاخیر و پرداخت هزینه معامله بطور همزمان
• ممانعت از تبدیل معامله به قمار
• توزیع مناسب ریسک و سود معامله

به دلیل آنکه این قوانین همیشه توسط بانک های غربی و معاملات فارکس رعایت نمی شوند و برای احترام به عقیده و مذهب این افراد، حساب های اسلامی برای انجام معاملات حلال ایجاد شدند. پس در پاسخ به این سوال که آیا معامله در فارکس حرام است، می توان گفت که از طریق ایجاد حساب اسلامی معاملات فارکس حلال است.

معامله در فارکس از نظر شرعی حلال است یا حرام

با توجه به گسترش معاملات آنلاین در سراسر دنیا و جذب تقریباً یک چهارم جمعیت مسلمان به سمت بازارهای جهانی نظیر فارکس یا بازارهای بورس، می بایست پاسخ درستی برای این سوال پیدا کرد. با توجه به تعریف ساده بازار فارکس نمی توان گزینه ای برخلاف قوانین اصولی اسلام در آن یافت. قابل دسترس بودن این بازار و کسب سود در کوتاهترین زمان ممکن باعث جذب بسیاری از سرمایه گذاران به این بازار می شود. در نگاه اول، معامله در فارکس تنها خرید یا فروش ارز است، اما مواردی نیز برای بررسی وجود دارند. اگر شما نسبت به خرید یورو در مقابل دلار اقدام کرده و بعد از مدتی که ارزش یورو در مقابل دلار کمتر شده بخواهید آن را بفروشید، این معامله در فارکس حرام نیست. به هنگام انجام معامله فارکس شرعی بودن آن را با اعمال قوانین شریعت و ایجاد حساب اسلامی می توان اعمال کرد. در ادامه نیز به دیدگاه مراجع تقلید در این خصوص پرداخته خواهد شد.

ربا در فارکس

روال استاندارد در فارکس بدین گونه است که پس از بسته شدن معامله چنانچه سرمایه گذار پوزیشن باز داشته باشد و به روز بعد انتقال یاید، از طرف بروکر شامل هزینه سوآپ می شود که می توان آن را به نوعی بهره معامله دانست.

این نرخ بهره درست مانند این است که بروکر از طریق لوریج فارکس به معامله گر وام غیرمستقیم پرداخت کرده باشد و سود این وام نیز به وی پرداخت شود. در حقیقت این مسایل یکی از دلایل حرام بودن حساب های استاندارد و معامله در فارکس از نظر شرعی می باشد. اما در حساب های اسلامی این نوع بهره ها کلاً حذف می شوند.

به این ترتیب که اسلام اجازه قرض گرفتن برای سرمایه گذاری و کسب سود را می دهد به این شرط که همان پول بدون بهره به وام دهنده باز گردانده شود. همچنین بروکر کلیه هزینه ها و کمیسیون معاملات را در همان زمان از معامله گر دریافت می کند که شاید به گفته خیلی ها این همان بهره باشد، اما بسیاری از متخصصان ثابت کرده اند که این پرداخت ها شیوه ای برای تسهیل معاملات معامله گر و به عنوان کمیسیون معاملات می باشد. پس ایجاد یک حساب اسلامی بدون سوآپ در فارکس (بهره شبانه) ربا تلقی نمی شود.

در بعضی از بروکرها هم هزینه سوآپ گرفته میشود و به مشتریان مسلمان هنگام بسته شدن معامله بازگردانده می شود.

 ورود شرعی به بازار فارکس با حساب اسلامی

  خوب ببینیم که حکم شرعی فارکس برای ورود به این بازار چگونه است؟  

فعالیت در بازار فارکس از نظر شرعی و انجام معامله از طریق پلتفرم های متاتریدر فارکس حرام نیست. چرا که این پلتفرم ها تنها به عنوان ابزاری برای ورود به بازار فارکس تلقی می شوند که مشکل شرعی ندارند.

 در واقع این بروکر است که می بایست شرایط معاملات شما را به هنگام ایجاد حساب کاربری به گونه ای تعریف کند که مطابق با اصول اسلام و شریعت باشند و پلتفرم نیز اجازه تغییر آن را نخواهد داشت. به همین دلیل برای آن دسته از معامله گرانی که حکم شرعی بازار فارکس برایشان مهم است از همان ابتدا با حساب اسلامی به فارکس وارد می شوند. در این نوع حساب موارد مورد نظر در خصوص بهره شبانه و سایر موارد رعایت شده است تا معامله گران مسلمان هم با خیال آسوده بتوانند از این بازار استفاده کنند.

آیا سرمایه گذاری پول در فارکس از نظر شرعی حرام است؟

حکم شرعی بازار فارکس برای سرمایه گذاری به این صورت است که  چنانچه شروط معامله اسلامی رعایت شود و اگر اعتباری به سرمایه معامله گر داده می شود به عنوان قرض بوده و در مقابل آن سودی دریافت نشود، مشکل شرعی نخواهد داشت. لذا انجام این نوع از معاملات در بازار فارکس بلامانع است. با این حال دیدگاه اهل سنت در این خصوص متفاوت است که در ادامه به بررسی بیشتر آن خواهیم پرداخت.

معاملات فارکس از دیدگاه اهل سنت

معامله در فارکس حلال است یا حرام؟ طبق نظر مراجع تقلید، شرط حرام موجب بطلان معامله می شود یعنی انجام چنین معامله ای حرام خواهد بود. با توجه به این موضوع اگر کارگزاران بازار فارکس از نظر شرعی به هنگام قرارداد با معامله گران شرط هایی خلاف شریعت را مطرح کنند، موجب ابطال معامله شده اند. حال اگر کلیه شرایط معامله به شیوه ای اسلامی رعایت شود و البته هویت کارگزار نیز برای معامله گر مشخص باشد و موجب اغفال وی نشود، از طرفی قوانین کشور اسلامی نیز بابت ورود و خروج سرمایه به این بازار کاملاً رعایت شوند و قراردادهای جانبی نیز مطابق شرع و عرف باشند، این معامله فارکس شرعی جایز خواهد بود. با توجه به گزارش منتشر شده در سایت خبرگزاری رسمی حوزه ، در زیر به نظر بعضی فقها در خصوص معاملات بازار فارکس از نظر شرعی می پردازیم.

حضرت آیت الله خامنه ای فرموده اند که بطور کلی صحت معاملات فارکس از نظر شرعی متوقف بر رعایت ضوابط شرعی و قانونی در ایران است. چون معاملات در یک شرکت بروکری خارج از ایران انجام می گیرد مشکلی ندارد.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی نیز فرموده اند با توجه به اینکه بازار فارکس از نظر شرعی شرایط شرعیه معاملات را ندارد جایز نیست.

آیت الله نوری همدانی نیز فرموده اند که معاملات فارکس از نظر شرعی مورد قبول نیست. اما باز هم با توجه به اشکالاتی که معامله در این بازار دارد، افراد هوشمندانه عمل کرده، فریب نخورند و جهات شرعی معاملات را مورد توجه قرار دهند تا انسان دچار معاملات حرام نشود. 

آیت خویی نظر بر ورود مسلمانان به تمام بازار را داشته اند و حتما تاکید ایشان بر رعایت کامل موازین شرعی بوده است.

با این حال در بسیاری از کشورهای اسلامی مثلا ترکیه، مالزی، اندونزی، نیجریه،  عمان،  اردن، امارات متحده غربی و قطر این معاملات کاملا قانونی و شرعی و مورد حمایت کشور متبوع خودشان نیز است.

سخن پایانی

فارکس از نظر شرعی با توجه به توضیحات فوق، می تواند فوایدی داشته باشد که از آن جمله می توان به عدم پرداخت بهره یا کمیسیون اشاره کرد که بوِیژه در خصوص معاملات جفت ارزهایی که هزینه سوآپ آنها بالاست (جفت ارزهای اگزوتیک) یک مزیت محسوب می شود. اما از طرفی معامله گر در فارکس از نظر شرعی، بخصوص برای پوزیشن های کوتاه مدت بهره مثبت را نیز دریافت نمی کند. حتی گاهی بروکرها ممکن است همانند بانک ها یک هزینه ثابت اداری به ازای حذف بهره از معاملات فارکس  از نظر شرعی را برای معامله در نظر بگیرند. به هر حال این شما هستید که می بایست با اطلاع از شرایط کامل نوع حساب، نسبت به بازگشایی آن تصمیم بگیرید.

مشاوران بروکر نیکس همواره پاسخگوی سوالات شما می باشند. مطالعات مقالات آموزشی نیکس می تواند راهگشای مسیر شما برای ورود صحیح به بازار جهانی فارکس باشد.